Popularne „kompakty”, czyli płyt CD (z ang. compact disc), miały wczoraj swoje nieoficjalne urodziny. To właśnie 17 sierpnia 1982 r. po raz pierwszy ruszyła komercyjna produkcja poliwęglanowych krążków.
Historia
Philips i Sony zaadaptowały rozwiązanie wymyślone w 1966 roku i opatentowane w 1970 roku przez Jamesa T. Russella, amerykańskiego wynalazcę. Odkrył on możliwość nagrywania cyfrowych informacji na przezroczystej folii oświetlanej od tyłu lampami halogenowymi wysokiej mocy.
Mężczyzna z odtwarzaczem płyt LaserDisc (fot. Polygoon Hollands Nieuws)
Po raz pierwszy prototypowe płyty CD zostały zaprezentowane 8 marca 1979 roku podczas konferencji prasowej Philipsa.
Standard CD opublikowany został w 1980 roku. Premiera płyty CD miała miejsce 17 sierpnia 1982 roku w Langenhagen w fabryce firmy PolyGram, która należała wówczas do Philipsa. Pierwsze płyty i odtwarzacze CD (zwane dawniej dyskofonami) zostały wprowadzone do sprzedaży w Japonii we wrześniu 1982 roku. W Stanach Zjednoczonych i Europie pojawiły się w marcu 1983 roku.
Pierwsze albumy
Pierwszą testową płytą było nagranie “Eine Alpensinfonie” Richarda Straussa. Pierwszym albumem muzycznym, który wydano na płycie kompaktowej był The Visitors zespołu ABBA. Pierwszą masowo sprzedawaną płytą CD był album Billy’ego Joela “52nd Street”, który trafił do sklepów w Japonii w październiku 1982 roku. Pierwszą polską płytę kompaktową pt. Chopin-Tausig-Wieniawski (symbol WCD-001) wydała wytwórnia Wifon w styczniu 1988 roku. Dysk zawierał nagrania koncertu fortepianowego e-moll op.11 Fryderyka Chopina oraz koncert fortepianowy op.20 Józefa Wieniawskiego w wykonaniu Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Bałtyckiej pod dyrekcją Wojciecha Rajskiego. Pierwszym polskim albumem kompaktowym z muzyką rozrywkową była płyta „The Best of Urszula & Budka Suflera” wydana w 1988 roku.
Pierwszym albumem wydanym na płycie kompaktowej, który sprzedał się w nakładzie ponad miliona egzemplarzy była płyta “Brothers in Arms” zespołu Dire Straits wydana w dniu 13 maja 1985.
Pod koniec lat osiemdziesiątych produkowano już więcej płyt CD niż analogowych. W 1988 r. sprzedano ponad 390 mln srebrnych krążków na całym świecie. Rozwój technologii i masowa produkcja sprawiły, że już na początku lat dziewięćdziesiątych odtwarzanie dźwięku z płyty kompaktowej było już dostępne w cenie do przyjęcia dla przeciętnego użytkownika. Wprowadzono CD do nagrywania (CD-RW) oraz kolejne formaty, m.in. XRCD i SACD. “Kompakt” w znacznej mierze wyparł z rynku nie tylko płytę analogową.
Do lamusa odeszła również kaseta magnetofonowa. CD można było odtwarzać nie tylko w domu. W 1984 r. na rynek wprowadzono pierwszy odtwarzacz płyt kompaktowych montowany w samochodzie. Przez kilka lat był to jednak luksus, który kosztował nawet ponad 20 proc. ceny nowego auta klasy średniej. Niektórzy producenci stosowali skomplikowane i, jak się okazało, dość zawodne, samochodowe odtwarzacze CD z tzw. cartridge’em – płytę należało najpierw umieścić w specjalnym zasobniku, który wsuwano do podłużnego otworu w odtwarzaczu. Obecnie większość producentów pojazdów zrezygnowała już z montażu odtwarzaczy CD. “Schyłek płyty CD rozpoczął się na początku nowego stulecia. Wtedy narodziła się technologia MP3, ale decydujące znaczenie miało pojawienie się pierwszych serwisów streamingowych” – tłumaczy Jarosław Rosiński.
Według tegorocznego raportu amerykańskiego tygodnika “Billboard” sprzedaż muzycznych albumów CD w 2021 r. nieznacznie wzrosła w stosunku do roku wcześniejszego.
Pierwszym odtwarzaczem CD, przeznaczonym do sprzedaży detalicznej, był ówcześnie bardzo modny Sony CDP-101 oferowany za szaloną cenę 730 dolarów (równowartość dzisiejszych 1750 dolarów). Było to postrzegane jako zbyt kosztowne, by przeciętny konsument mógł go kupić, ale był to pierwszy przenośny, wytrzymały odtwarzacz CD, jaki kiedykolwiek widział świat.
Zobaczcie fragment kultowego, polskiego programu telewizyjnego “Sonda”, poświęcony właśnie płycie kompaktowej – wyemitowany w 1983 roku na antenie TVP.
Szanowni Państwo. W artykule jest poważny błąd merytoryczny – piszecie, że pierwsza polska płyta CD została wydana w 1988 r “Chopin-Tausig-Wieniawski”, a z muzyką rozrywkową “The best of Urszula -Budka Suflera”, a to jest błąd poważny merytoryczny, gdyż pierwszą płytę w historii polskich zespołów nagrał Polski Zespół – Prowizorka Jazz Band, płyta pt “As good As live” wydana 19 października 1987 r. Zarejestrowany koncert live w Amsterdamie – wydana przez ZerOne nr katalogowy CD241.187.
Pozdrawiam z prośbą o korektę
JanKal